Doseren

Er zijn nog genoeg mensen die ik moet overtuigen dat het, op een tijdsinvestering na, alleen maar voordelen heeft wanneer je regelmatig naar de gym gaat en daar zware dingen verplaatst. Van onder naar boven en andersom, zijwaarts en schuin. Je hele leven meerdere keren per week. Fun. Maar er zijn ook echt wel genoeg mensen die al overtuigd zijn. Niet alleen door mij.

We negeren ook maar even één van mijn favoriete—niet-gecontroleerde—feitjes dat er een duidelijke correlatie bestaat tussen de prevalentie van obesitas en de hoeveelheid gyms. Dus alleen maar voordelen? Het lijkt er in ieder geval niet op.

Veel mensen die aan krachttraining doen, voelen zich beter. Niet omdat ze kast worden, maar omdat het blijkt dat zware dingen verplaatsen, en daar steeds beter in worden, andere soorten voldoening geeft. Daar heb ik een boekje over geschreven.

Nu zijn er ook lieden die vinden dat krachttraining (en geen troep eten) de énige oplossing is voor zo’n beetje alle problemen van een mens. Daar ben ik het dan niet mee eens. Er zijn namelijk genoeg mensen met zo'n alles absorberende fitnesslifestyle die compleet de weg kwijt zijn, juist vanwege die verstoorde relatie met bewegen en macronutriënten. Er zijn bovendien ook zat mensen die zich, ondanks beweging, dieet en slaap volgens het boekje, alsnog goed beroerd voelen. Ik kan er over meepraten.

Er zijn heus wel meer manieren om je goed te voelen dan alleen een sportschoolabonnementje en de onsmakelijkste salades uit de koeling van de Albert Heijn trekken. Daar worden meer boeken over geschreven dan je kunt lezen. Dan zijn er ook boeken over de vraag wat goed nou precies is en of we wel geluk na moeten streven.

Ik heb wat ouds ontdekt. Ik weet namelijk niet meer wáár ik het heb ontdekt, want als ik het teruggoogel, dan kom ik op niets herkenbaars. Dus misschien volgt er later nog een aanpassing. Maar wat ik heb ontdekt is dat je woord dose als afkorting kunt lezen die staat voor vier hormonen die helpen om je goed te voelen.

Nu moet ik van tevoren even melden dat je moet oppassen als je over hormonen praat. Al die hormoonbalanscoaches zijn niet goed wijs bijvoorbeeld. Verspilde moeite, verspild studiebudget en verspilde hersencellen. En ook buiten deze gemisinformeerden weet absoluut niemand en al hun moeders wat een hormoon als insuline nou echt doet. Dus bespaar me je onzin over bloedsuikerspiegels. Je snapt er even niks als ik van. Kun je wel elke podcast van Andrew Huberman hebben geluisterd, maar die onnozele hals heeft het ook vaker mis dan juist en denkt überhaupt dat we worden beheerst door onzichtbare biologische krachten aan wie we iedere dag een offer moeten brengen. En alle ophef van mensen die wél een tijdje hebben gestudeerd na die Tiktokadviezen over het stoppen met de pil bewijst ook maar dat we niet lichtzinnig over hormonen moeten doen.

Toch ga ik absoluut wél lichtzinnig over hormonen doen omdat het aan het eind van dit verhaal helemaal niet uitmaakt. Dit gaat niet om de hormonen, maar om de afkorting dose, die staat voor dopamine, oxytocine, serotonine en endorfine. Iemand, die ik dus niet meer terug kon googelen, had ooit een boek(?) geschreven over die vier hormonen en hoe je ze kon aanmaken.

Blijf trouwens begrijpen dat het heus niet echt zo technisch werkt en dat je nu niet mee moet gaan zitten schrijven en ook niet volgende week op kantoor tegen je collega een vaag verhaal moet ophangen dat je ergens gelezen had en dan ook nog het woord stofjes gaat gebruiken want je maakt jezelf belachelijk, maar we komen zo op mijn punt.

Dat aanmaken van hormonen doe je dus, volgens het niet-teruggoogelbare stuk proza, door gedurende de dag activiteiten te ontplooien en de logica was dan dat je je beter zou voelen. Dan moest je alleen nog maar weten hoe je die hormonen aanmaakt en voilà: je bent gelukkig. En het komt dus mooi uit dat het precies vier belangrijke hormonen waren die samen het woordje dose vormden zodat je het gemakkelijk kon onthouden. Goed ook dat progesteron niet belangrijker is dan serotonine.

Zo maak je dopamine blijkbaar aan door de hele tijd te scrollen op social media, maar ook door leuke taakjes te volbrengen. Misschien een zelfbedacht klusje wat je belangrijk vindt, of een hobby ontplooien. Of maak een recept, probeer iets nieuws in de gym (wat dan wel moet lukken), haal een financieel doel of lees een boek uit. Zoiets. Taakje volbrengen. Dopamine brengt plezier.

Oxytocine maak je aan als je iets samen doet, knuffelen met je kind of je partner of je hond bijvoorbeeld. Of iemand helpen (die daarna dankbaar is), wat goeds doen voor een onbekende (die daarna dankbaar is) of iets in teamverband ondernemen. Oxytocine brengt vertrouwen.

Serotonine komt vrij als je aan het ontspannen bent, een wandeling maakt, naar muziek luistert of buiten bent—in het bos of de bergen bijvoorbeeld, maar het hoeft niet per se een David de Kabouterlandschap te zijn. Meditatie blijkt ook een opwekker. Serotonine brengt acceptatie en significantie.

Endorfine krijg je dan weer in de gym, of bij een andere sport die je hartslag verhoogt. Die runner’s high is ook endorfine, maar dansen, spannende dingen doen en lachen met vrienden helpen ook bij de aanmaak ervan. Endorfine brengt euforie.

Nogmaals: weet ik veel. Aanmaken, vrijkomen, opwekken. Het zal heus niet zo zijn dat je, als in een computerspel, je hormoonniveaus kunt opkrikken door simpelweg dingetjes af te strepen. Zo zou het niet werken. Al die hormonen zullen heus wel in meer of mindere mate met elkaar te maken hebben en individu- en contextafhankelijk zijn. Ik wil alleen maar even vertellen dat deze dose een kapstokje zou kunnen zijn van dingen die er eventueel voor zouden kunnen zorgen dat je je beter kunt gaan voelen. En zo niet, dan heb je toch nog iets goeds gedaan. En misschien weten we nu ook beter wat je goed voelen kan betekenen. Plezier. Vertrouwen. Acceptatie. Significantie. Euforie.

Dus de oplossing hoeft niet altijd vier maal acht herhalingen bankdrukken en daarna een maïswafel met hüttenkäse te zijn, maar kan ook het volbrengen van het juiste taakje, je vrienden opzoeken of een warm bad zijn. Misschien.

Eigenlijk is dit een hele omweg naar een heel ouderwets en een voor de hand liggend advies: als je je niet goed voelt, doe dan gewoon even rustig aan, bezoek een vriend, ga een rondje lopen of knuffel je valkparkiet.

Trouwens—en dit is wel een perfect sluitende theorie—de beste optie is natuurlijk om een potje te gaan voetballen. Want als je buiten en in teamverband iets moeilijks en inspannends doet, zodat je daarna letterlijk een doel bereikt en elkaar dan gaat knuffelen, dan vink je direct je daily dose af. Briljant. Geen wonder dat die sport zo populair is.