Het licht eraan

In de Zweedse stad Kiruna ligt een mijn (met ijzer, niet eentje die ontploft als je erop staat (en ook geen bezittelijk voornaamwoord)) en daarom wonen er mensen in die stad. Niet omdat er verder ook maar iets enerverends te doen is. Ja, ijsvissen en sneeuwscooteren. In de winter. Dan is het er namelijk thunderkoud. In hartje winter komt in Kurana zelfs de zon niet op. Dat is erg verdrietig.

In de zomer daarentegen zijn er dagen dat die verdraaide (pun intended) zon niet onder gaat. Dan toucheert de koperen ploert de horizon zo rond middernacht om daarna weer lekker te gaan stijgen aan de horizon. Gekke bedoening dus. Kun je mooi je zojuist voor het mijnwerk geëmigreerde ouders beloven dat je voor het donker thuis bent en dan 24 uur lang drugs gebruiken en bejaarden beroven. Ha!

De zomers in Kiruna zijn ook lekker handig voor kamerplanten. 24 uur per dag licht en zelfs een noorderzon! Top. Groei lekker.

Zullen kamerplanten in Kiruna in de winter, als de zon een paar dagen niet zichtbaar is, sterven of is daar gewoon een levendige handel in kunstlicht? Vast dat laatste.

In Nederland (ook redelijk ver op het noordelijk halfrond) is het een klein beetje als in Kiruna: in de zomer komt de zon moeilijk vroeg op en gaat ‘ie moeilijk laat onder en in de winter zit je al lang en breed op kantoor als de zon eens uit z’n nest komt en vervolgens peert ‘ie ‘m ruim voor vijf uur weer onder de horizon. En bovendien blijft de zon ook de hele dag laag aan de horizon hangen, waardoor het licht ook een beetje zwak is.

Je zou kunnen stellen dat je geen reet aan de zon hebt gedurende de winter en als je dat stelt heb je ook nog eens gelijk. Samen met kou en regen en gezeik is het daarom dus zeker van oktober t/m maart in Nederland compleet bout. Waarom wonen we er eigenlijk?

Voor kamerplanten is het in de winter helemaal drama. Dat heeft enerzijds te maken met kou en tocht, anderzijds met een lage luchtvochtigheid maar vooral met het gebrek aan licht.

Ik weet niet zo veel van kamerplanten maar ik weet wel dat ze (samen met water en koolstofdioxide) licht nodig hebben om zuurstof en suiker (en vooral zichzelf) te maken. De ene plant heeft wat meer licht nodig dan de andere, maar ze hebben allemaal tenminste wát licht nodig (althans, om groene blaadjes te maken). En met die belabberde Nederlandse winters is er dus flink wat huiswerk te doen.

Allereerst zul je moeten googlemapsen om te kijken in welke windrichting je ramen zich bevinden. Of gewoon je hoofd raadplegen om je te herinneren wat er ook alweer in die lachwekkende tekst op Funda stond voordat je het huis kocht.

Mijn Amsterdamse yuppenwoning bijvoorbeeld heeft veel ruiten, maar alleen op het noorden met een buurgebouw (en daarom gordijnen) ervoor en op het oosten, waar de nakkers van Dura Vermeer op dit moment ook een enorme joekel van een gebouw aan het bouwen zijn. Aan de zuidkant van m’n huis zit alleen een muur en aan de westkant ook (heb trouwens wel een voordeur). Dus ál mijn planten staan allemaal aan de oostkant van mijn huis. Aan die kant komt (’s ochtends, immers: ‘op in het oosten en weg in het westen‘) in de winter nog een klein beetje licht binnen. Aan de noordkant komt weliswaar wat licht via de oostkant en via wat weerkaatsingen van buiten, maar vrij weinig. Dus daar staat helemaal niks. Ja, Alexa.

Dus check dat ook even in jouw huis.

Met mijn zeker twintig jaar niet gebruikte natuurkundeknobbel heb ik het allemaal even op een rijtje gezet. Dus correct me if I’m wrong.

Ook om de hoek bij de ramen moet je dus geen planten plaatsen. Want precies om het hoekje bij een raam komt ook thunderweinig licht. Misschien nog wel minder dan aan de noordkant van je huis (een beetje afhankelijk van hoe groot je ramen zijn), maar dat kun je natuurlijk ook gewoon checken met de middelvingertest: houd je middelvinger zo’n 40 centimeter boven of voor een wit papier en check hoe goed je een schaduw kunt zien: zie je ‘m goed? Dan is er veel licht. Zie je ‘m niet goed, dan niet. Ik wou dat ik dit niet moest toelichten.

Je zou natuurlijk ook, onder het mom van digitalisering, een lichtmeter kunnen kopen, tegelijk met een automatische plantenwatergever, een hygrometer en een ‘shazam-voor-planten-app’ maar we proberen een kruising te worden tussen Rob van Nico en Bear Grylls, niet een Alexander Klöpping.

Dus doe de middelvingertest:

(Deze test werkt trouwens alleen met middelvingers.)

Zo, nu weet je waar in je huis lichte en donkere plekken zijn. Als je dan ook nog hebt gegooglemapst waar het zuiden (topplek), oosten (medium topplek), noorden (kutplek) en westen (medium topplek) zijn dan weet je waar je je planten neer moet zetten.

En wil je dit allemaal niet omdat je kamer dan niet meer feng shui is? Koop dan een lamp voor je plant (maakt niet zoveel uit wat voor één) en zet die lekker lang aan. Of vervang je plant voor een kunstplant (en geef mij je oude).

Of accepteer gewoon stervend groen in die droevige grot van je.