Planten detoxen (ook) niet

Het volstaat tegenwoordig niet meer om een plant in je huis te hebben omdat het tof is om een plant in je huis te hebben. Nee, het is beter als de plant medicinale krachten heeft (waar je niet per se iets aan hebt), uit de top-10 van meest trendy kamerplanten uit de laatste LINDA komt of, dit is helemaal mooi, ‘luchtzuiverende eigenschappen’ heeft.

En ondanks dat iedere online kamerplantenboer een stukje heeft geschreven over luchtzuiverende kamerplanten (je moet als webshopje natuurlijk wel SEO-slaafje zijn—lees m’n boek Autonomie), slaat die hele eigenschap helemaal nergens op.

Zo’n 30 jaar geleden deed de NASA onderzoek samen met een beroepsgroep van Amerikaanse Rob & Nico’s (de inmiddels 100.000 leden tellende National Association of Landscape Professionals) naar de zuiverende eigenschappen van een groepje planten. NASA wilde ze gebruiken in afgesloten ruimtes in outer space en die beroepsgroep gaf geld omdat plantjes waarschijnlijk dan over 30 jaar nog steeds worden verkocht omdat ze ‘luchtzuiverend’ zijn. En zo geschiedde.

In dat onderzoek kwam naar voren dat een aantal planten hielp met het uit de lucht filteren van carcinogene (kankerverwekkende) stoffen als benzeen, formaldehyde en trichlooretheen (wat de, ondanks alle vrije toxische stoffen, nog levende oudjes onder ons nog kennen als ‘tri’). Dat onderzoek werd gedaan in die eerder genoemde afgesloten ruimtes, omdat alles dan gemakkelijk gemeten kan worden. En het resultaat was waardevol voor ruimtestations, waar je niet even een raam ‘op de knip’ kan zetten voor wat frisse lucht, maar slaat nergens op om te gaan doorvertalen naar de huiskamer van Richard en Marieke waar nog wel eens een voor- en balkondeur opengaan. Toch gebeurde dat natuurlijk.

En nu gebruikt dus nog steeds iedere plantenverkoper en z’n moeder het argument ‘luchtzuiverend’ om een plant te verkopen. Sterker nog: het lijkt wel erger geworden sinds gezondheid een religie is geworden. En dat zuiverend ís daadwerkelijk een eigenschap van veel planten (check de volledige lijst hier), maar sinds 1989 is er weinig onderzoek gedaan naar de eigenschappen van planten op plekken waar nog wel eens een deur of een raam openstaat (overal ter wereld zo’n beetje dus) en lucht constant ververst wordt.

Sick building syndrome

Lucht in gebouwen is vaak van slechtere kwaliteit dan buiten, een beetje afhankelijk van of dat ‘binnen’ in een tunnel naast een nagelsalon, boven een drukkerij en in een rokersruimte is of juist in een sprookjesbos ver weg van de Duitse Autobahn. Die waardeloze huizenlucht wordt dan ook in verband gebracht met het ‘sick building syndrome‘ maar ik kan me ook voorstellen dat de hele dag zitten, chagrijnig worden van irritante collega’s die Q-Music luisteren, vrijdag gehaktballendag, stress krijgen en ‘geen zin’ meer hebben daar ook aan bijdraagt.

Enfin, in gebouwen is de lucht dus meestal slecht, maar dat betekent niet dat er direct benzeen, formaldehyde of trichlooretheen in hangt. Dat kan ook gewoon zijn omdat je collega een ruft liet, de kachel de luchtvochtigheid verlaagt of er wat minder zuurstof hangt.

Dus planten kunnen de lucht wel zuiveren, maar dan moet je wel toevallig die gekke stoffen in je gebouwlucht hebben hangen en alle ramen en deuren gesloten houden.

Kortom: doe eens vervelend bij een tuinentrum als zo’n Joke in een groen overhemd weer tof doet over zuiverende eigenschappen van een plant. Vraag welke specifieke stoffen gezuiverd worden en in welke mate, hoe dat precies gebeurt en veel belangrijker: wat je daar exact aan hebt. En of je even haar stagebegeleider kan spreken.

Luchtzuiverende planten zijn als detoxen: het is een overdreven vorm van symptoombestrijding die is gebaseerd op een onjuiste aanname en bovendien onnodig is.

Een Epipremnum aureum koop je omdat ‘ie d’r tof uitziet (en omdat je ‘m goed kan propageren). Niet omdat je bang bent voor benzeen.

Mooi trouwens dat tegenwoordig alle ruimtestations vol staan met planten.

Wacht eens even?